Την Τετάρτη 3 Μαϊου του έτους 2023, η πόλη των Αθηνών υποδέχεται την πανίερη εικόνα του "'Αξιον εστί".
Ευλογία, χάρη, χαρά, δέος, συγκίνηση, δάκρυα, ευχαριστίες και ικεσίες, υψώθηκαν πάνω από την πόλη σα μια νεφέλη πίστης ακράδαντης στη Μεγάλη Μητέρα του κόσμου, την Υπεραγία Θεοτόκο.
Αγιογραφημένη. στα χρόνια της εικονομαχίας, η εικόνα του «Άξιον εστί», με κύριο χαρακτηριστικό την Παναγίανα κρατά τον Χριστό στη δεξιά αγκαλιά της.
Είναι ο τύπος της Θεοτόκου της Δεξιοκρατούσας. Το αριστερό χέρι του Ιησού εισχωρεί κάτω από το μαφόριο και το κουκούλιο της Θεοτόκου, προς τον κόρφο
και την καρδιά της. Αυτό δείχνει και την εξάρτηση της ανθρώπινης φύσεως του Χριστού από την τροφό Μητέρα Του.
Γιατί ονομάστηκε «Άξιον Εστί»
Σύμφωνα με τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη όλα συνέβησαν το βράδυ της 11ης Ιουνίου του 982 μ.χ. όταν ο μαθητής ενός ιερομονάχου,
που ζούσε σε κοντινή απόσταση από τις Καρυές,
την πρωτεύουσα του Αγίου Όρους, έμεινε μόνος του και δέχτηκε την επίσκεψη ενός αγνώστου μοναχού, ο οποίος του ζήτησε να παραμείνει την νύχτα στο κελί.
Nωρίς τα χαράματα οι μοναχοί σηκώθηκαν για να ψάλλουν την ακολουθία του Όρθρου στην μικρή εκκλησία του κελιού.
Όταν έφτασαν στην θ΄ ωδή με τον μαθητή να ετοιμάζεται να ψάλλει
«Την Τιμιωτέραν των Χερουβίμ» μπροστά στην εικόνα της Θεοτόκου, ο ξένος παρενέβαλε πριν από αυτό τα εξής:
«Άξιόν Εστιν ως αληθώς μακαρίζειν σε την Θεοτόκον, την αειμακάριστον και παναμώμητον, και Μητέρα του Θεού ημών».
Ύστερα επισύναψε και το «Την Τιμιωτέραν των Χερουβίμ…»
Ακούγοντας για πρώτη φορά τα λόγια αυτά ο μαθητής, ένιωσε δέος και ζήτησε από τον φιλοξενούμενο να του γράψει τον ύμνο.
Καθώς όμως δεν υπήρχε χαρτί, ο μοναχός, αναφέρει ο Άγιος Νικόδημος, χάραξε με το δάχτυλο του τα ιερά αυτά λόγια βαθιά και άκοπα σε μια πέτρινη πλάκα, προσθέτοντας:
«Στο εξής, έτσι να ψάλλουν όλοι οι Χριστιανοί τον ύμνο της Θεοτόκου».
Λέγοντας αυτά έγινε άφαντος, ενώ σύμφωνα με την παράδοση η εικόνα του Χριστού πάνω στο τέμπλο της εκκλησίας μεταφέρθηκε αστραπιαία στα αριστερά,
και η εικόνα της Θεομήτορος στα δεξιά.
Επιστρέφοντας ο Γέροντας άκουσε την διήγηση και είδε την χαραγμένη πλάκα.
Αμέσως μαζί με τον μαθητή του έσπευσε να περιγράψει τι είχε συμβεί στον Πρώτο του Αγίου Όρους και στους άλλους Γέροντες.
Αυτοί έστειλαν την πλάκα στον Πατριάρχη και στον αυτοκράτορα της εποχής, έτσι ώστε ο ύμνος να διαδοθεί σε όλο τον Ορθόδοξο κόσμο.
Σύμφωνα με τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη, ο άγνωστος εκείνος μοναχός δεν ήταν άλλος από τον Αρχάγγελο Γαβριήλ,
ο οποίος πάντοτε ήταν «ο ένθεος υμνολόγος της Θεοτόκου, και τροφεύς, και διακονητής, και χαροποιός αυτής Ευαγγελιστής...».
Σύμφωνα με την ίδια πηγή, μετά από λίγες ημέρες η εικόνα μεταφέρθηκε στον Πρωτάτο όπου και τέθηκε στο Ιερό Σύνθρονο του ναού ως Παντάνασσα και στήριγμα πνευματικό, Ηγουμένη και Προστάτις όλου του Αγίου Όρους.
Το ιερό κελλί του "Άξιον Εστί", το οποίο ανήκει στη Μονή Παντοκράτορος του Αγίου 'Ορους {φωτ. Βήμα Ορθοδοξίας}
Το δε κελλί που δέχθηκε την Αρχαγγελική επίσκεψη φέρει από τότε το όνομα «Άξιον εστί», ενώ ολόκληρη η τοποθεσία είναι γνωστή ως «Άδειν», από το αρχαίο ρήμα άδω, που σημαίνει τραγουδώ, ψάλλω.
Ο υποτακτικός εκείνος που δέχτηκε την επίσκεψη του Αρχαγγέλου, τιμάται σήμερα ως Όσιος από την τοπική αγιορείτικη παράδοση.
Μάλιστα λέγεται πως το όνομα του ήταν Γαβριήλ για αυτό και αναφέρεται ως
«ο Όσιος Γαβριήλ ο ξενίσας τον Άγγελον», δηλαδή αυτός που «φιλοξένησε τον Άγγελο.
Η Εφέστιος Εικόνα του '"Αξιον Εστί", στον Καθεδρικό Ναό των Αθηνών τον Μάϊο του 2023
Η Εμφάνιση της Παναγίας «Άξιον Εστί» στον Άγιο Γέροντα Παΐσιο
(από ieramonopatia.gr)
Διηγήθηκε ο Γέροντας Παΐσιος: «Τη Δευτέρα της Διακαινησίμου καθόμουν στο Αρχονταρίκι και έλεγα την ευχή. Ξαφνικά αισθάνθηκα μια ευωδία, άλλο πράγμα! Βγήκα στο διάδρομο να δω από πού προέρχεται, πήγα στην Εκκλησία, τίποτα. Βγήκα έξω στην αυλή. Η ευωδία ήταν πολύ πιο έντονη. Ακούστηκε να χτυπά το τάλαντο. Κοίταξα και είδα να κατεβαίνει προς τα κάτω η λιτανεία, και κατάλαβα ότι προέρχεται από την εικόνα της Παναγίας».
Αυτή την ημέρα γίνεται η λιτανεία της θαυματουργού εικόνος του «Ἄξιον ἐστίν». Κατεβαίνει πιο κάτω από το Κουτλουμούσι, ως το Κελλί των Αγίων Αποστόλων (Αλυπίου). Το Κελλί της «Παναγούδας» απέχει ένα χιλιόμετρο περίπου. Από αυτή την απόσταση η Παναγία έστειλε τρόπον τινά τον χαιρετισμό της στον Γέροντα.
