Μετά την άφιξη του Ιμπραήμ στον Μοριά, λίγα ήσαν τα κέντρα που σήκωναν ακόμα τον αγώνα της ανεξαρτησίας. Η Ακρόπολη των Αθηνών, η ‘Υδρα, οι Σπέτσες, το Ναύπλιο, η Μονεμβασία, η Καρύταινα και η Μάνη. Αν ο Ιμπραήμ μπορούσε να καταλάβει την τελευταία, τότε ουσιαστικά τού έμενε μόνο η Ύδρα και η επανάσταση θα έσβηνε. Ο Αιγύπτιος γνώριζε τις πολεμικές αρετές των Μανιατών εφόσον είχε έρθει πολλές φορές αντιμέτωπος μαζί τους σε όλες τις μάχες που έδωσε στην Πελοπόννησο. Και γνώριζε ακόμα πως αν η Μάνη έμενε ελεύθερη θα τροφοδοτούσε διαρκώς με το στρατιωτικό δυναμικό της τον στρατό του Κολοκοτρώνη, θα αποτελούσε καταφύγιο για τα διωκόμενα γυναικόπαιδα του Μοριά αλλά και ορμητήριο για τους πολεμιστές.

Μεταχειρίζεται λοιπόν αρχικά τη διπλωματία, αφήνοντας ελεύθερο τον αιχμάλωτο γιο του Πετρόμπεη, Γεωργάκη Μαυρομιχάλη, παραγγέλνοντας μέσα από επιστολή γεμάτη από απειλές στους Μανιάτες να παραδοθούν. Οι Μανιάτες απαντούν:

«Σε περιμένομεν με όσες δυνάμεις θελήσεις».

‘Ετσι, οι Μανιάτες και ενώ ο Ιμπραήμ έχει φτάσει στην Καλαμάτα, συγκεντρώνουν τις δυνάμεις τους σε στενό πέρασμα που ελέγχει την είσοδο στη Δυτική Μάνη. Εκεί και στο πιο στενό σημείο ύψωσαν μια ξερολιθιά που ονομάστηκε Βέργα. Πίσω της είχαν τοποθετηθεί 1500 επίλεκτοι πολεμιστές.  Τον τακτικό στρατό του Ιμπραήμ αποτελούν 8000 πολεμιστές, ιππείς και πεζοί. Οι Μανιάτες αν και κατά πολύ λιγότεροι, υπερτερούσαν των Αιγυπτίων στρατιωτών σε πείρα και φρόνημα.

Οι Μανιάτες μάχονταν για τη λευτεριά και οι Αιγύπτιοι για τα λεφτά.Οι

Το κύριο σώμα του Στρατού του Ιμπραήμ και ενώ τα πλοία του κανονιοβολούν τις ακτές της Μάνης, ωθείται στη Βέργα, την αυγή της 22ας Ιουνίου του 1826.

 Ο Ιμπραήμ παράλληλα με την κατά μέτωπον επίθεση εφάρμοσε τη μέθοδο του αντιπερισπασμού από τις ακτές. Το πιο κατάλληλο σημείο προς απόβαση ήταν τα σπήλαια του Διρού. Οι Αιγύπτιοι χωρίζονται σε δύο φάλαγγες. Η μία τραβά κατά την Αερόπολη και η άλλη για τον Πύργο και τη Χαριά.

Οι κάτοικοι της Χαριάς κοιμόντουσαν στα αλώνια λόγω θερισμού και οι Αιγύπτιοι βρήκανε το χωριό αφύλαχτο και άρχισαν να το πυρπολούν. Οι κάτοικοι χωρίς να πανικοβληθούν έδιωξαν τους ανήμπορους και επιτέθηκαν μανιασμένοι κατά των εμπρηστών αναγκάζοντάς τους να υποχωρήσουν δυτικά.

Οι κάτοικοι του Πύργου έχουν ειδοποιηθεί εν τω μεταξύ από τον πρωτοσύγκελλο Ριγανάκο και η άλλη φάλαγγα των Αιγυπτίων συναντά μεγάλη αντίσταση στον Πύργο του Γιανουκάκου, του Κουτσιλιέρη, του Κουτράκου, του Ρεμπάκου και του Πικουλάκη που διαθέτει και κανόνι.

 ‘Ετσι οι Αιγύπτιοι αναγκάζονται να υποχωρήσουν στον Διρό για να ετοιμαστούν για νέα επίθεση. Όλα τα χωριά της Μέσα Μάνης έχουν ειδιποιηθεί. Συγκεντρώνονται άνδρες και παιδιά ακόμα και γυναίκες με δρεπάνια. Φθάνουν και οι πολεμιστές.  Υπολογίζεται ο αριθμός των ανδρών σε 900 και των γυναικών σε 700. Αρχηγός όλων ο επίσκοπος Μαΐνης, Ιωσήφ Βουδικλάρης.

Κοντά του κι όλοι οι παπάδες της Μάνης που ήταν πιο άγριοι από τους πολεμιστές. Από τους οπλαρχηγούς ξεχωρίζουν ο Δημήτριος Πετρόμπεης, ο Πιέρος Μαυρομιχάλης, ο γ. Καβαλλιεράκης, Ο Γ. Καπετανάκης, ο Β. Μιχαλεάκος, ο Κρανίδης Φελούρης. Ακόμα και η υπέργηρη μάνα του Πετρόμπεη, η Πιέραινα, έφθασε από το Λιμένι.

Οι Μανιάτες αρχίζουν πρώτοι την επίθεση κατά των Αιγυπτίων και τους αναχαιτίζουν κι ύστερα ενώ οι Αιγύπτιοι τους χτυπούν με πυροβόλα οι Μανιάτες επιτίθενται από τα πλάγια και τρέπουν τον εχθρό σε φυγή μέχρι τα πλοία. Εκείνη τη στιγμή φτάνει και ο Γεωργάκης Μαυρομιχάλης με 300 πολεμιστές. ‘Ολοι μαζί, άντρες και γυναίκες ορμούν προς την ακτή.

«’Ανοιξ’ η μάχη κι ο καβγάς κι εγίνη ξεσυνέριση,

 σ’όλα τα Σπαρτιατόγγονα,

ποίοι θα πάσι (πάνε) μπροστινοί…»

Ακόμα και οι 1000 κανονιοβολισμοί των Αιγυπτίων δεν μπόρεσαν να ανακόψουν την ορμή των Μανιατών και Μανιατισσών. Μαρτυρία αυτόπτη μάρτυρα ομολογεί ότι ο τόπος γέμισε κουφάρια και ο όρμος κοκκίνησε από το αίμα.

Το μοιρολόι τελειώνει με ένα εγκώμιο των γυναικών:

«Εύγε σας, μεταεύγιο σας,

Γυναίκες, άντρες γίνατε,

Σαν αντρειωμένοι κρούετε

Σαν Αμαζόνες μάχεστε»!

Ο ύμνος αυτός, δεν είναι η υπερβολή που συνηθίζεται στις λαϊκές παραδόσεις. Ο αυστηρός και έγκυρος ιστορικός Σ.Τρικούπης, γράφει:

«’Ανδρες εφάνησαν και αυτοί οι δρεπανηφόροι Μανιάτιδες και άξιον εστί της μνήμης το ανδραγάθημα αυτών. Θερίζων ο γέρων Βοζίκης τον επί της παραλίας αγρόν του, συνελήφθη αίφνης υπό δύο Αιγυπτίων. Καταγινομένων δε εις δέσμευσίν του, επέπεσεν η συνθερίζουσα θυγάτηρ του Πανώρηα, εκοψε δια του δρεπάνου της τοιν λάρυγγα του ενός και βοηθουμένη υπό του πατρός τηςεφόνευσεν τον άλλον». (όπ. Π., τ. Δ’, σελ. 19)

Την ίδια θλιβερή τύχη είχαν και οι εισχωρήσαντες μέχρι Καυχιόνας, περίπου 150 Αλβανοί που αποκλεισμένοι σε κάποιους πύργους, υποχρεώθηκαν να παραδοθούν.

Οι απώλειες των Μανιατών ήταν πολύ περιορισμένες.

 Σαράντος Καργάκος

Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης του 1821- Η Μάχη του Διρού