«Σήμερα τα Φώτα κι ο φωτισμός και γιορτή μεγάλη και αγιασμός»
Μεγάλη Εορτή, η εορτή των Φώτων. Τόσο μεγάλη, που οι χριστιανοί ως και τα μέσα του 4ου αι. ως αρχή του χρόνου θεωρούσαν την 6η Ιανουαρίου γιατί σε αυτήν τοποθετούσαν τη Βάπτιση του Χριστού και τη Θεία Του Επιφάνεια.
Μεγάλη γιορτή για τον λαό τα Θεοφάνεια. Και στη Μακεδονία που τη θεωρούν τη μεγαλύτερη του χρόνου, φορούν κάθε καινούριο ρούχο την ημέρα αυτή «για να φωτιστεί».
Μεγάλη γιορτή τα Θεοφάνεια. Θεότρομη. Αγιάζονται τα νερά και φεύγουν τα παγανά.
Η θάλασσα γίνεται γλυκιά, οι άνεμοι βαφτίζονται κι αν τύχει κάποιος και φυσάει τότε, ημερώνει.
Μεγάλη γιορτή των Φώτων κι οι ουρανοί ανοίγουν κι ό,τι ζητήσεις γίνεται γι αυτό και σε μερικούς τόπους τα κορίτσια αγρυπνούν γύρω από μια γλάστρα βασιλικού. «Κι ο βασιλικός ότε ανοίγονται τα ουράνια, περί την πρωίαν,ανθεί…»
Ήθη, Έθιμα και Δοξασίες στην Μικρά Ασία και στον Πόντο
Στην Σμύρνη το κορίτσι που ήθελε να παντρευτεί, εφύτευε βασιλικό τον Μάη και φρόντιζε να τον διατηρήσει ως τα Φώτα που έρχονταν οι παπάδες να αγιάσουν. Τότε έκοβε μια φούντα από τον βασιλικό, την έδινε στον παπά κι έπαιρνε αυτήν που κρατούσε εκείνος και την έβαζε στα εικονίσματα.
Στην Καππαδοκία τα παιδιά γύριζαν στα σπίτια και φώναζαν:
«Σιγίρια σιγίρια» και εννοούσαν φρύγανα. Αφού εμάζευαν αρκετά τα έφερναν στο προαύλιο της εκκλησίας, όπου μετά την απόλυση μαζευόταν ο κόσμος κι έβαζαν φωτιά στον σωρό κι έκαιγαν τον Σιφώτ’, δηλαδή τον δαίμονα.
Στη Σινώπη σταύρωναν το σπίτι, κολλώντας τέσσερα κεριά στις τέσσερις γωνίες του, για να φύγουν οι έξω απ’εδώ.
Ανήμερα των Φώτων, στη Μεσημβρία, (αρχαία ελληνική πόλη της Β. Θράκης στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας),οι γυναίκες κατέβαζαν όλα τα εικονίσματα στη θάλασσα για να τα περάσουν από τα αγιασμένα νερά της θάλασσας. Στη θάλασσα έπλεναν και οι χωρικοί το υνί και την τσάπα. ‘Επαιρναν και νερό για να το ρίξουνε στο σπίτι.
«Φωτίσκαν τα νερά, έλέγαμ’, δεν έχει ζούδια ‘ποτώρα!
Γεώργιος Μέγας
"Ελληνικές Γιορτές"
Εικόνα: https://i.pinimg.com/originals/91/e2/e4/91e2e4b65aae9a510498f7c1b4932df5.jpg
