"Αν θάψετε την αλήθεια κάτω από τη γη, διογκώνεται εκεί μέσα και συλλέγει τέτοια εκρηκτική δύναμη, ώστε την ημέρα που ξεσπά παρασύρει τα πάντα μπροστά της"

"Κατηγορώ" του Εμίλ Ζολά

Απόσπασμα από το βιβλίο

"ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ 1941-1944. Η αντίσταση στην επαρχία. Το ολοκαύτωμα",

του Καλαβρυτινού Ιστορικού-Λογοτέχνη Περικλή Ροδάκη*

_____*****_____

- Να συγκεντρωθείτε όλοι στο Δημοτικό σχολείο. Στα σπίτια δεν θα μείνει κανείς. Άντρες γυναίκες και παιδιά. Ο καθένας να πάρει μία κουβέρτα στο χέρι και ψωμί για μία ημέρα.

- Οι άντρες να πάρουν μαζί τους κασμάδες και φτυάρια για να επισκευαστούν οι δρόμοι.

Η φωνή συνεχίζει επίμονα:

- Όλοι στο σχολείο. Να μη μείνει κανείς στο σπίτι. Ούτε γέρος ούτε άρρωστος.

Τα πράγματα μπερδεύονται ακόμα πιο πολύ: να μην μείνει κανένας τα σπίτια... άρα κινδυνεύουμε. Και για να τονίσουν τις διαταγές τους βάζουν με πολυβόλα και όπλα που είχαν τοποθετηθεί γύρω στην πόλη. Έντρομοι οι Καλαβρυτινοί διαπιστώνουν τη δύσκολη θέση που βρίσκονται. Ήξεραν ότι τα

Καλάβρυτα ήταν κυκλωμένα αλλά τα πυρά έφεραν τρόμο. Γερμανοί και Γερμανόντυμένοι περιφέρονται στους δρόμους και φωνάζουν: γρήγορα...

Χτυπάνε πόρτες και απειλούν όποιον μείνει μέσα. Οι δρόμοι γεμίζουν ανθρώπινες σκιές, γιατί μέσα στην πυκνή ομίχλη μόνο σκιές φαίνονται. Μερικοί συζητούν ή και μονολογούν:

- Θα μας σκοτώσουν... Θα κάψουν το χωριό.

Άλλοι πάλι έχουν ακόμα ψευδαισθήσεις.

- Γιατί να μας σκοτώσουν... δεν κάναμε τίποτα.

Κι όλοι τρέμουν. Μοιάζουν μεθυσμένοι από το φόβο... Οι Γερμανοί και οι Γερμανοντυμένοι σαλαχάνε τον αλαφιασμένο κόσμο, όπως οι τσοπάνηδες πού πάνε τα πρόβατα στη στρούγκα. Κι υπάρχουν τόσοι πολλοί τσοπαναραίοι και άγριοι, πιο άγριοι από τους λύκους... Οι λύκοι σφίγγουν το κοπάδι από παντού. Στο δημοτικό σχολείο περιμένουν οι Γερμανοί που κάνουν το διαχωρισμό. Οι καμπάνες εξακολουθούν να χτυπάνε, ενώ τα πολυβόλα από γύρω βάζουν κατά διαστήματα. Όλοι τρέμουν, όχι μόνο από το κρύο που είναι τσουχτερό, αλλά και από το φόβο.

Μπροστά στην είσοδο του σχολείου οι Γερμανοί βάζουν όσους φτάνουν σε σειρά. Και μαζί ξεχωρίζουν τους άντρες από τις γυναίκες. Οι φωνές τους είναι άγριες και οι ψυχές των Καλαβρυτινών παγώνουν. Τα όπλα τους είναι έτοιμα για κάθε ενδεχόμενο.

Οι άνθρωποι πήγαιναν πιασμένοι χέρι-χέρι με τα παιδιά τους ή τις γυναίκες. Οι γερμαναράδες τους αρπάζουν βία και περνώντας από ένα μέρος τις γυναίκες τις οδηγούν στις αίθουσες του σχολείου και από το άλλο τους άντρες, που μπαίνουν στη σειρά. Με τις γυναίκες βάζουν και τους πολύ γέρους και τα ανήλικα παιδιά, τα κάτω από 13-14 χρονών. Αν κάποιο δείχνει μεγαλύτερο το στέλνουν στους άντρες. Κι αν κάποιο είναι καχεκτικό πάει με τις γυναίκες. Οι γυναίκες μπαίνουν σε δύο αίθουσες του σχολείου. Εκεί στριμώχνονται όλες η μία πάνω στην άλλη.

Τα παράθυρα του σχολείου ήταν ψηλά. Για να δούνε έξω, σήκωναν κάποιες γυναίκες στα χέρια.

Είδαν ότι τους άντρες τους έβγαλαν από το προαύλιο του σχολείου και κατευθυνόταν προς το σταθμό. Υπέθεσαν ότι τους πάνε στο τρενάκι για να τους διώξουν. Αμέσως μετά τους άντρες αρχίζουν να περνάνε μπροστά στο σχολείο καμιόνια φορτωμένα με τα πράγματα που άρπαζαν από τα άδεια τους σπίτια. Η αγωνία τους μεγαλώνει. Όλες θρηνούνε και τρέμουν. Οι Γερμανοί τους προτείνουν τα όπλα και σταματούνε τις φωνές.

Τους άντρες, αφού προχώρησαν λίγο τους γύρισαν απότομα. Και έτσι όπως ήταν με μία κουβέρτα στο χέρι, λίγο ψωμί για μία ημέρα και τα σκαπτικά τους εργαλεία τους οδήγησαν στη λάκα (χωράφι) του Καππή όπου σχηματιζόταν ένας αμφιθεατρικός χώρος. Εκεί τους σταμάτησαν. Γύρω είχαν τοποθετηθεί πολυβόλα. Η τελετή της θυσίας έχει μελετηθεί με ακρίβεια. Το ύφος των Γερμανών και Γερμανοντυμένων αλλάζει. Γίνεται άγριο, πολύ άγριο και απειλητικό. Γρυλίζουν άγρια, δε μιλάνε πια. Δεν έχουν τίποτα το ανθρώπινο πάνω τους.

Οι άντρες ανήσυχοι ρωτούν τι θα γίνει τώρα πια. Καμία απάντηση. Ο τελετάρχης του Τρόμου, ο Τέρνερ, έτσι τον είχαν καταγράψει οι Έλληνες που είχε την έδρα του στο Αίγιο επιθεωρεί το τρομερό απόσπασμα και τα όπλα.

Ο καθηγητής Αθανασιάδης είναι από την επιτροπή των Καλαβρυτινών και είχε παρουσιαστεί στους Γερμανούς με την είσοδό τους στα Καλάβρυτα, βλέποντας τις σπασμωδικές κινήσεις των Γερμανών με το δάχτυλο στη σκανδάλη βγήκε από το σωρό των ανδρών και ρώτησε τον επικεφαλής του εκτελεστικού τμήματος τον Τένερ του Αιγίου.

- Τι σημαίνουν τα πολυβόλα γύρω μας; Θα μας σκοτώσετε;

- Όχι το απάντησε το κτήνος. Σου δίνω τον λόγο της ανδρικής μου τιμής πως δεν πρόκειται να σας πειράξουμε. Θα κάψουμε μόνο τα Καλάβρυτα και θα σας μεταφέρουμε κάπου αλλού να ζήσετε, εκεί που δεν υπάρχουν αντάρτες.

Οι άντρες συνεχίζουν να στριφογυρίζουν στον ελάχιστο χώρο που τους περιορίζουν οι Γερμανοί. Θέλουν να είναι πυκνή η συσσώρευσή τους για να μην πηγαίνουν χαμένες σφαίρες. Μουρμουρίζουν και ρωτάει ο ένας τον άλλο για το τι θα γίνει. Τα πολυβόλα με τις κάνες πάνω τους δεν αφήνουν μεγάλα περιθώρια. Όμως ο άνθρωπος ακόμα και μπροστά σε τέτοια κατάσταση δεν χάνει την ελπίδα του.

Κι έξαφνα πετάγονται καπνοί από τα σπίτια. Ο επικεφαλής της επιχείρησης Έρμεσμπεργκ είναι μέσα στα Καλάβρυτα. Έχει εφοδιάσει τους άντρες του, που έχουν επιλέγει από το προηγούμενο βράδυ, με την περίφημη σκόνη για πυρκαγιά και τα ειδικά πιστόλια. Οι άντρες που έχουν εφοδιαστεί με τα ειδικά όργανα πυρκαγιών εξορμούν αφηνιασμένοι. Τρέχουν από σπίτι σε σπίτι, που τα έχουν φυσικά αδειάσει από ότι αξιόλογα είχαν και οι καπνοί πετάγονται από παντού.

Οι καπνοί μέσα σε λίγα λεπτά πνίγουν την περιοχή από την οποία είχε φύγει η πρωινή καταχνιά. Οι καπνοί άρχισαν από τις άκρες των Καλαβρύτων και προχωρούν προς το κέντρο για να καταλήξουν ως το άλλο άκρο, την έξοδο του οικισμού όπου έχουν φτάσει τα καμιόνια με τη λεία. Οι Γερμανοί με το δάχτυλο στη σκανδάλη απολαμβάνουν για μία στιγμή το θέαμα. Οι κατατσακισμένοι Καλαβρυτινοί βλέπουν τις φωτιές να ζώνουν και το σχολείο.

- Θα καούν οι γυναίκες, φωνάζουν. Ο Αθανασιάδης βγαίνει μπροστά και πάλι και ρωτάει τον Τέρνερ:

- Τι θα γίνει με τις γυναίκες και τα παιδιά;

Τη φράση του την κόβει μία φωτοβολίδα που έπεσε από τον οικισμό που είχε πνιγεί στους καπνούς. Ήταν το σύνθημα του Έμερσμπεργκ για την τελική λύση της επιχείρησης "Καλάβρυτα". Και τότε κροτάλισαν τα πολυβόλα που είχαν τοποθετηθεί γύρω από τους συγκεντρωμένους Καλαβρυτινούς. Οι καλαβρυτινοί ήταν συγκεντρωμένοι σε πολύ μικρό χώρο μέσα στο κοίλο, στη λάκκα, όπως την έλεγαν του κτήματος του Καππή. Ο καθηγητής Αθανασιάδης βγαίνει και πάλι μπροστά και με χειρονομίες φωνάζει:

- Που είναι η στρατιωτική σου τιμή κτήνος;

Και πάνω σ' αυτήν την χειρονομία τον βρήκαν οι σφαίρες. Έτσι θα τον βρουν οι γυναίκες όταν θα φτάσουν σε λίγο. Έξω από τους άλλους και με τεντωμένα χέρια και ανοιχτά τα δάχτυλα.

_________

Δε μας διακατέχει μίσος κατά του γερμανικού λαού. Θέλουμε διακαώς, επιδιώκουμε με κάθε και ευελπιστούμε στη φιλία των λαών Ελλάδας-Γερμανίας. Προϋπόθεση απαραίτητη όμως της φιλίας αποτελεί η αποκατάσταση του δικαίου.

ΜΑΝΩΛΗΣ ΓΛΕΖΟΣ

_________

* Ο ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΡΟΔΑΚΗΣ, Λογοτέχνης - Ιστορικός γεννήθηκε στη Λυκούρια Καλαβρύτων το 1923. Πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση (1941-1944) από τις γραμμές της ΕΠΟΝ και του ΕΛΑΣ.

Για τη δράση του αυτή καταδιώχθηκε, βασανίστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο σε σκηνοθετημένη υπόθεση.

Έμεινε φυλακισμένος συνολικά 23 χρόνια.

πηγή: αναδημοσιεύεται από ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΑΣΙΟΠΟΥΛΟΣ

εικόνα: Τηλέμαχος Κάνθος: «Ο θρήνος της Καλαβρυτινής μάνας», atexnos.gr